Commitment
Als arbeidsmediator in teammediations is het een uitdaging om commitment te krijgen van alle teamleden. Alle leden van het team moeten het eens zijn over de probleemanalyse en de noodzaak om de onderlinge verhoudingen en samenwerking te verbeteren. Ze moeten ook bereid zijn om het eigen handelen onder ogen te zien en ter discussie te stellen. Dit maakt noodzakelijk dat alle leden zich kwetsbaar opstellen, terwijl wellicht niet iedereen zich “veilig” voelt in de groep. Ze moeten ook bereid zijn om hun wijze van communiceren te wijzigen. Op een verbindende manier communiceren waarbij oog is voor de onderlinge relatie en niet gericht op gelijk krijgen. Het kan samengevat worden als “commitment”.
Dat is nogal wat van leden van een team gevraagd wordt! Dat ben ik me altijd zeer bewust als ik in de individuele gesprekken voorafgaand aan de gezamenlijke sessies uiteenzet wat ze kunnen verwachten en wat er van hen verwacht wordt. Van hen wordt verwacht dat ze moed tonen en uit hun comfortzone gaan, dat ze boven zichzelf uitstijgen.
Zonder dit commitment is het immers niet mogelijk om een echte en duurzame verandering te bewerkstelligen. Het is een sine qua non.
Impasse bij ontbreken commitment
Ik kom vaak tegen dat teamleden aangeven niet in te staat te zijn om het mediationtraject in te gaan. Er is teveel gebeurd, ze zijn nog niet geheel hersteld, ze voelen zich niet “veilig”. Hierdoor ontstaat een impasse. Een teamconflict heeft een negatieve impact op het welzijn van alle teamleden en zelfs op de gehele organisatie. Een werkgever zal geen partij willen kiezen in het conflict dat veelal gecompliceerd en voor een leidinggevende vaak ook ongrijpbaar is. Als mediator juich ik het overigens toe dat er geen partij wordt gekozen. Uiteindelijk gaat het er niet om wie er gelijk heeft, maar dat de teamleden een manier vinden van samenwerking die voor hen werkt en met oog voor wat belangrijk is voor hen en de organisatie zoals verbinding, samenwerking, duidelijkheid, autonomie, gelijkwaardigheid, plezier in werken etc.
Op dat moment rijst voor de werkgever de vraag: “Kan ik van de werknemer vragen, dat hij dit traject in gaat? Kan ik bij weigering overgaan tot het vragen van ontbinding van de arbeidsovereenkomst op grond van de g-grond (verstoorde arbeidsverhouding) van art. 7:669 lid 3 BW?”.
Het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden heeft in een arrest van 12 augustus 2019 hier antwoord op gegeven. Ja, dit kan.
Zie voor de uitspraak hier: Horizontale en verticale verstoring van de arbeidsverhouding
Verstoring van de arbeidsverhouding
Het weigeren mee te werken aan een oplossing van het teamconflict door middel van teammediation levert een verstoring op van de arbeidsverhouding tussen de werkgever en het weigerend teamlid. Zo is er niet alleen een horizontale verstoring van de arbeidsverhouding (tussen collega’s) maar het weigeren mee te werken aan een teammediation, dus het ontbreken van commitment, levert ook een verticale verstoring van de arbeidsverhouding op (tussen weigerende medewerker en werkgever). Aangezien de werkgever er alles aan gedaan heeft om het teamconflict op te lossen is er geen sprake van verwijtbaarheid aan de kant van de werkgever en dus geen reden voor een billijke vergoeding naast de wettelijke transitievergoeding.
De uitspraak van het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden is belangrijk voor de arbeidspraktijk maar ook voor de mediationpraktijk! Van teamleden kan verwacht worden dat ze commitment geven aan een teammediation. Doen ze dit niet, dan plaatsen ze zichzelf buiten het team maar ook buiten de organisatie. Dit is belangrijk om te beseffen voor de individuele teamleden, vooral als verlies van je baan grote consequenties heeft.