In iedere mediation, zelfs ieder conflict, draait het om vertrouwen. Het is het probleem en de oplossing. Het samen leven en dus ook de samenwerking zonder vertrouwen werkt niet en zonder vertrouwen ziet menigeen ook geen oplossing in het verschiet voor het probleem.
Vertrouwen is het begin en het eind
De inzet van de mediation is herstel van vertrouwen, dat is het doel. Ik kom ook mensen tegen die de mediation afhouden met als reden dat er geen vertrouwen is. “Mediation heeft geen zin want het vertrouwen is er niet.” Met andere woorden: een oplossing vinden via mediation lukt toch niet, want er is geen vertrouwen. Een cirkelredenering dus. Terwijl het herstellen van vertrouwen natuurlijk de core business is van mediation. Ik probeer die cirkel met de deelnemers te doorbreken.
Vertrouwen is voor iedereen anders
In de mediation merk ik vaak op dat vertrouwen voor iedereen weer anders is en bepaald wordt door met name de positieve en negatieve ervaringen die mensen hebben opgedaan. Soms al lang geleden. Zowel op het werk als in de privésfeer. De manier waarop je in het leven staat bepaalt ook hoe je tegen vertrouwen aankijkt. Hoe kunnen we dan met elkaar praten en het eens worden over vertrouwen als iedereen het vanuit zijn eigen bril beziet?
Toen ik in 2003/2004 als advocaat mijn mediation opleiding ging doen werd er nog raar aangekeken tegen mediation. Dat was zelfs voor menige rechter iets met paarse jurken en Jomanda-achtige rituelen. Inmiddels hebben we wel bewezen dat mediation een serieuze en effectieve manier van conflictbeslechting is waarbij partijen een duurzame oplossing vinden. Het is een vak waarin je goed wordt als je veel vlieguren maakt. Dan krijg je het in de vingers, al is het soms ongrijpbaar hoe de ene interventie bij deze partijen wel en de andere geen effect heeft. Vertrouwen wordt hersteld, althans het wantrouwen wordt verminderd en partijen zijn bereid zelf verantwoordelijkheid te nemen en de regie te nemen over hun eigen conflict en oplossing. Het lukt hen weer van een afstand naar het conflict te kijken, naar hun eigen aandeel en ze weten ook wat ze nodig hebben om weer vertrouwen in de toekomst, een perspectief, te krijgen.
Wat maakt vertrouwen?
Maar hoe komt het dat vertrouwen wordt gebroken of beschadigd? Waardoor komt het? Wat kun je dus beter niet doen? En als je dat weet, hoe kan het dan weer opgebouwd worden als het vertrouwen toch beschadigd is? Wat zou je juist wèl moeten doen? Of misschien wel laten? Het is geen magie en niet het uitspreken van een toverformule. Het is eigenlijk gewoon behoorlijk hard werken, binnen en buiten een mediation. Zowel voor partijen als voor mij als mediator. Als mediator ben ik behoorlijk directief (het moet wel leiden tot een resultaat), maar altijd vanuit de intentie om beide partijen te helpen, noem het empathie en compassie.
Als je weet hoe het recept voor vertrouwen is, kun je wellicht dan zelfs conflicten voorkomen omdat het basale vertrouwen in tact blijft of snel weer hersteld kan worden. Dan heb je niet eens een mediation nodig. Een leidinggevende of HR adviseur kan je dan helpen de kwestie op te lossen en in goede banen te leiden; het pad van vertrouwen op!
Na lang nadenken kom ik tot de conclusie dat vertrouwen te maken heeft met bepaalde gedragspatronen. Bepaald gedrag, bijvoorbeeld integer handelen, is bevorderlijk voor vertrouwen en ander gedrag, zoals afspraken niet nakomen, juist niet. In die hoek moeten we het zoeken.
Stapsgewijs naar vertrouwen
Ik ben op zoek gegaan naar een model of methode om vertrouwen te kunnen herstellen via bepaalde stappen. Hierdoor wordt het proces meer grijpbaar en stuurbaar. Intuïtie is mooi, ik blijf die ook vooral volgen, maar een stapsgewijze, methodische benadering spreekt mij enorm aan.Het geeft grip, een kader om mee te werken.
In deel 2 van Vertrouwen; dat is de crux zal ik nader ingaan op het model dat ik na lang zoeken gevonden heb en dat de basis is voor een model dat ik succesvol ben gaan toepassen in mediation. Keep you posted!